Nefyn

Eglwys Y Santes Fair Nefyn / St Mary's church

LLwybr Pererindod  Pilgrims Trail    

Agueddfa / Museum

Eglwys St Pedr Nefyn

Mae corff a changell hen eglwys blwyfol Santes Fair yn ddiwahân, gyda thwr sgwar yn y pen gorllewinol. Ychwanegwyd y porth gogleddol yn ddiweddarach pan newidwyd y fynedfa wreiddiol drwy ddrws yn y wal orllewinol yn ffenestr. Ond ar wahân i hyn ymddengys fod holl strwythr yr eglwys, gan gynnwys y pren, i gyd yn gyfoes â'r ailadeiladu a gofnodwyd yn 1825.

Rwbel yw'r waliau gyda chonglfeini mwy. Mae pen pigfain i bob agoriad. Yn y wal orllewinol mae llech o garreg rywiog (freestone) wedi ei herydu, ac uwch ei phen gwelir cilfach grwm, i gloc mae'n debyg. Ffurfia'r llwyfan uchaf glochdwr, gydag agoriad ar bob ochr, ac ar bob cornel esgyn y rhagfur yn binacl. Dwy ffenestr dau-olau sydd yna yn ne a gogledd y corff a'r gangell, a ffenestr ddwyreiniol dri-golau o wydr lliw cyfoes. Llechen yw'r tô sy'n gorffwys ar arch-braced collar-beam trusses.

Fittings. Comunion Rails: gyda rhodfa bigfain, ca. 1825. Bedyddfaen: carreg ddegochrog a basn crwn, canoloesol mae'n debyg, ar sail modern. Coffa: mewnol, rhydd, llechen i Elin Wynne, Saython, gwraig John Parry Nevin, 1679. Plât: llestri cymundeb arian, gyda llythyr-ddyddiad o 1679. Pulpud, Desg Ddarllen, arcaded Screen i gyd yn ca.1825. Adnewyddwyd y ceiliog gwynt - llong wedi ei rigio mewn llawn hwyl - yn tua 1950, ac yn ystod yr 1980au, ond yn gopi gofalus.

Yn nwylo Canoniaid Awgwstinaidd Abaty Haugh Mond y bu'r eglwys o'r 12fed ganrif, ac mae cofnod o brior yn Nefyn yn 1252. Caeau Bryn Mynach a Chae Mynach sydd i'r de ddwyrain o Nefyn, ac yno, yn ôl Tithe Award Schedules, y mae sylfeini, yn arbennig o dan y rhan sy'n uwch na'r gweddill, 50 llath dwyrain - gorllewin wrth 25 llath. Erbyn hyn caiff ei ddefnyddio fel cae chwarae i blant; gall mai yma y safai'r priordy. Cyflwr yr eglwys yn dda, ac erbyn hyn yn amgueddfa forwrol.

 

The old parish Church of ST. MARY consists of undivided nave and chancel with a square tower at the W. end. The N. porch is later, added when the original entrance through a doorway in the W. wall of the tower was converted into a window, but apart from this the whole structure of the church including its wooden fittings appears to be contemporary with the rebuilding recorded ca. I825.

The walls are of rubble with larger quoin stones. All openings have pointed heads. The W. wall of the tower contains an eroded freestone tablet dated I827, above which is a circular recess presumably for a clock; the top stage forms a belfry, with an opening in each face, and at each corner the parapet rises to a pinnacle. The nave and chancel have two two-light windows on the N. and S., and an E. window of three lights with contemporary stained glass. The roof is slated and carried on arch-braced collar-beam trusses.

Fittings. Communion Rails: with pointed arcade, ca I825. Font : decahedral stone with circular basin, probably medieval, on modern base. Memorial : interior, loose, slate tablet to Elin Wynne, Saython, wife of John Parry of Nevin, I679. Plate: Silver paten-cover, with London date-letter for I679. Pulpit, Reading Desk, and arcaded Screen, all of ca. I825. The Weather vane, a square-rigged ship in full sail, was renewed about I950, and during the1980s, but is a careful copy.

The church was held by the Augustinian Canons of Haugh mond Abbey from the I2th century, and a prior of Nefyn is recorded in I252. The fields S.E. of the church are called Bryn Mynach and Cae Mynach in the Tithe Award Schedules and foundations are said to exist there, particularly beneath the slightly raised area, 50 yds. E.-W. by 25 yds., now utilised as a children's playground; the priory may have stood about here. Condition: of church, good, and now a Maritime museum.

 

 
 

© penllyn.com 2000-3